ontwikkel een veerkrachtig geloof

God spreekt en God zwijgt

‘Contact met God klinkt mooi, maar bij mij lijkt Hij altijd in gesprek…’

Het geloof draait om een persoonlijke relatie met God, wat inhoudt dat je met Hem kunt praten. We vergeten er echter vaak bij te zeggen dat het luisteren naar God een hele kunst is. Sterker nog: het komt maar al te vaak voor dat Hij zwijgt, dat Hij onbereikbaar lijkt. Dat leidt vaak tot teleurstelling en het gevoel alsof we tegen het plafond praten, alsof echt contact met boven uiteindelijk projectie is, een kwestie van wishful thinking. Echt wederzijds contact is te mooi om waar te zijn…

Paradox: God spreekt en God zwijgt
Pas als we begrijpen dat we met een paradox te maken hebben, voorkomen we dat we óf te simpel praten over Gods spreken of dat we voorbarig concluderen dat Hij feitelijk nooit echt iets tegen ons zegt. Want het is allebei waar: in de relatie met God is tweerichtingsverkeer echt mogelijk én zwijgt God terwijl Hij van ons vraagt Hem te vertrouwen, ook als we echt niet begrijpen wat er in ons leven gebeurt. Hij is en blijft in grote mate ondoorgrondelijk. Deze mysterieuze kant van God moeten we niet met simplistische clichés wegpoetsen. Daar bewijzen we noch onszelf noch Hem een dienst mee.

Twee uitersten
Als we alleen maar benadrukken dat God spreekt, wekken we de suggestie dat we niet hoeven te zoeken en te worstelen met lastige vragen of dingen die we niet begrijpen. We doen dan alsof alles klip en klaar is, alsof we Gods bedoelingen altijd kunnen verklaren. Dat leidt er meestal toe dat we onzekerheid en twijfel negatief duiden of zelfs veroordelen. In plaats van ons te verwonderen over het bijzondere van Gods spreken, komen we dan in de verleiding te doen alsof we Hem in onze broekzak hebben. En niet zelden proberen we Hem dan te laten buikspreken…

Het andere uiterste is dat we God op afstand houden: we geloven wel in Hem maar rekenen er niet op dat Hij zich persoonlijk met ons bemoeit. Eigenlijk leven we alsof we deïsten zijn: we geloven dat God de oorsprong van alles is, maar dat Hij zich heeft teruggetrokken zodat wij zelf de verantwoordelijkheid mogen of moeten dragen. De Bijbel hanteren we dan als een gebruiksaanwijzing voor het leven en ons gezond verstand bepaalt hoe we dat toepassen. Verdere aanwijzingen zijn eigenlijk overbodig en het is misschien zelfs kinderachtig daarom te vragen.

Een paar doordenkertjes

  • Je kunt de spanning van deze paradox eenvoudig afzwakken door te zeggen dat allebei de kanten een beetje waar zijn. Gods spreken reduceer je dan tot iets wat in uitzonderlijke situaties wel eens voorkomt. Hierdoor mis je de realiteit van de dagelijkse omgang met God en ga je de worsteling van zijn zwijgen uit de weg.
  • Voor ieder van ons is de uitdaging oefenen in het luisteren naar God. Hij verlangt naar een vertrouwelijke relatie met ons, waarin we opmerkzaam zijn voor de vaak subtiele manier waarop Hij tot ons spreekt. Dat vraagt momenten van onverdeelde aandacht en juist daar wringt de schoen voor velen van ons. Er is zoveel wat om onze aandacht schreeuwt.
  • Wat ons hierbij ook parten speelt is dat we zo graag bevestigd willen worden. In de relatie met God lopen we het risico dat Hij ons tegenspreekt. Hij weet het per slot van rekening beter. Hoe meer we Hem de ruimte geven om spreken, hoe meer we ontdekken dat Hij verrassend anders denkt dan wij: soms is dat lastig, maar Hij heeft altijd ons welzijn voor ogen.
  • Het zwijgen van God vinden we echter nog lastiger. In Zefanja 3:17 staat dat God in zijn liefde zwijgt. Daar kunnen allerlei redenen voor zijn. Bijvoorbeeld dat zijn gedachten ons boven de pet gaan. Het kan zijn dat we niet aankunnen wat Hij zou willen zeggen. Of dat we er nog niet aan toe zijn. Het is vaak maar goed ook dat God dingen voor ons verborgen houdt.
  • Misschien is wel de belangrijkste reden dat God ons groeiproces niet wil kortsluiten. Vaak ontdekken we het meest als we echt met dingen worstelen. Wat de moeite waard is komt ons zelden aanwaaien. Onzekerheid, zoeken, wachten, het niet weten, het hoort er allemaal bij. Het is winst als we daarmee om leren gaan zonder dat alles gelijk gefikst moet worden.

Gezonde spanning
Ik bepleit daarom dat we op een gezonde manier omgaan met onze relatie met God. Dat we dus enerzijds onbevangen als kinderen leren luisteren. Dat we leven in het besef van zijn tegenwoordigheid en Hem bij alles betrekken. Maar dat we tegelijkertijd het feit omarmen dat God altijd groter en anders is. Dat we aanvaarden dat ons kennen onvolkomen is. Dat we onze onzekerheid niet camoufleren met stelligheid. Dat we God vertrouwen ondanks onopgeloste raadsels.

Johan Vink is spreker, schrijver en initiator van het multimediale Omega-project: www omegaplatform.nl

Andere artikelen

Leestijd: 3 minuten

Met de Omega App krijg je elke maand een gevarieerde hoeveelheid materiaal dat jou helpt om een veerkrachtig geloof te ontwikkelen.

Meer van deze auteur

Ontvang een link naar de gratis cursus